Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Dzięcioł duży (Dendrocopos major)
Systematyka
rząd: dzięciołowe (Piciformes)
rodzina: dzięciołowate (Picidae)
gatunek: Dzięcioł duży (Dendrocopos major)
Charakterystyka/ morfologia
Najliczniej występujący polski dzięcioł, wyraźnie mniejszy od dzięcioła czarnego. Osobniki obu płci jednakowej wielkości, nieco większe niż szpak. Ubarwienie jednakowe dla samca i samicy. Czarna głowa z brązowawym czołem. Samiec ma z tyłu głowy czerwoną plamę, , której brak u samicy. Od dzioba w kierunku piersi ciągnie się czarny pas, drugi okala górną część szyi. Grzbiet i skrzydła są czarne, na skrzydłach białe plamy. Barkówki białe. Środkowe pióra ogona są czarne, zewnętrzne - czarne z brązowo białymi poprzecznymi pasami. Brzuch jest brudnobiały, podbrzusze i pokrywy podogonowe czerwone. Dziób jest ciemnoszary, oczy czerwone, nogi brudnoszare. Czepne nogi dostosowane są do siadania na pionowych pniach, dwa palce są skierowane ku przodowi, a dwa ku tyłowi. Młode dzięcioły mają natomiast całe ciemię i tył głowy czerwono-pomarańczowe. Ptak nie jest płochliwy, choć zachowuje ostrożność. Ma wszystkie cechy najbardziej charakterystyczne dla dzięciołów: mocny, dłutowaty dziób, mocne, szeroko rozstawione palce u nóg, sztywne pióra w ogonie (tzw. sterówki), służące jako podpory podczas kucia oraz długi język z zadziorkami, przystosowany do wyciągania larw owadów żyjących pod korą drzew. Pospolity gatunek osiadły. Lot falisty. Wydaje dźwięki inne niż ptaki wróblowe. Śpiew zastąpiło bębnienie o korę drzewa, które służy oznajmianiu innym samcom o zajętym terytorium i gotowości do jego obrony oraz ma przywabiać samicę. Słychać go jako krótką serię szybko powtarzanych mocnych uderzeń dziobem. Aby wzmocnić efekt dzięcioł duży bębni w wypróchniałą korę pod którą znajduje się pusta przestrzeń. Gdy takiej brakuje może uderzać nawet w blaszane dachy lub anteny. Działa to wtedy jak pudło rezonansowe i werblowy sygnał godowy roznosi się daleko. Usłyszeć go można w lasach i parkach od marca do czerwca. Gdy wspina się po pniu wydaje ciche "kik kik", a gdy jest spłoszony "gi gi gi". Długość ciała do 23 cm, rozpiętość skrzydeł do 44 cm , waga około 88g.
Breitling Replica Watches
Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje stare lasy liściaste, sosnowe lub mieszane z domieszką osiki. Również inne mniejsze zadrzewienia, w tym śródpolne, parki miejskie i wiejskie, nawet w centrach miast, ogrody oraz aleje na równinach i terenach górzystych. Nie jest to zatem ptak wymagający pod względem składu gatunkowego, wysokości nad poziomem morza i wieku drzewostanu. Wspina się po pniach drzew, opukując je z każdej strony. W okresie wiosny i lata (w okresie lęgowym) jego pożywienie stanowią głównie owady i ich larwy wydobywane z drewna : gąsienice motyli, mrówki, chrząszcze. Owady, często szkodniki drzew, spod kory drzew wydobywa długim i lepkim językiem lub też zbiera z drzew i krzewów. Pewną osobliwością tych dość dużych ptaków jest to, że najchętniej zjadają mszyce. Wiosną dzięcioły mogą nakłuwać korę brzóz i pić wyciekający sok roślinny. Czasem zjadają też ptasie jaja i pisklęta. Zimą i jesienią, przy ograniczonej dostępności pokarmu żywego, jego dieta wzbogaca się o nasiona drzew sosnowych oraz świerkowych. By się do nich dostać, rozkuwa szyszki uprzednio wetknięte w szczeliny kory. Takie miejsca nazywa się kuźniami dzięciołów. Łatwo je poznać po kupce łusek szyszek leżących u podstawy pnia. Zjada także żołędzie i buczynę i owoce. Potrafi zwisać głową w dół gdy, siedząc na cienkich gałązkach, kiedy stara się zerwać szyszkę. Chętnie pojawia się w karmnikach ze słoniną. Może żywić się także padliną. W porównaniu z innymi gatunkami dzięciołów jego dieta jest zatem mniej wyspecjalizowana
Rozwój osobniczy
W porze godowej w marcu- kwietniu samce tokując bębnią w suche gałęzie. Okres gniazdowania: kwiecień - czerwiec. Gnieździ się w dziuplach drzew, wykuwanych w pniu lub bocznym konarze przez obojga rodziców, umieszczonych zazwyczaj na wysokości od 0,5 do 20 m nad ziemią w potężnym drzewie. Chętniej wybiera pnie z uszkodzonym drewnem, podobnie jak inne dzięciołowate. Tylko wyjątkowo kuje w całkowicie zdrowym drewnie. Średnica otworu dziupli 4,5–5,5 cm. Wykuwanie dziupli trwa 2 -3 tygodnie. Nie jest wysłana ściółką, a podkładkę stanowią jedynie suche trociny i odłamki drewna, które wpadają do środka komory gniazdowej w trakcie jej wykuwania. Zwykle co roku wykuwa nową dziuplę, rzadziej zasiedla starą. Korzysta także ze skrzynek lęgowych. Utworzone pary są monogamiczne. Jaja składane w pierwszej dekadzie maja w ilości 5–7, gdy wykuwanie dziupli jest już zakończone. Mają białą, grubą skorupkę z połyskiem. Dzięcioł duży wyprowadza jeden lęg w ciągu roku. Obydwoje rodzice wysiadują jaja przez okres 12–13 dni, licząc od złożenia ostatniego. Pisklęta, gniazdowniki, przebywają w dziupli 21 do 25 dni i są wtedy bardzo hałaśliwe, zdradzają swoją obecność w dziupli odzywając się nieprzerwanie. Jedno z nich stale wygląda z dziupli czekając aż rodzice przylecą z pokarmem. Oboje rodzice dokarmiają je nawet gdy już opuszczą gniazdo. Zimą dzięcioła dużego można spotkać w mieszanych stad złożonych również z sikor, kowalików, pełzaczy i mysikrólików. Razem starają się szukać pokarmu i nawzajem ostrzegają przed drapieżnikami.
Status gatunku
Podlega ochronie gatunkowej.
Przygotowała: Wanda Kula
